Scyntygrafia

Czym jest scyntygrafia?

Scyntygrafia to badanie obrazowe wykorzystujące podawane dożylnie radiofarmaceutyki, czyli substancje zawierające radioaktywne izotopy. Za pomocą specjalnej kamery gamma, następuje tworzenie obrazów danych struktur organizmu. W odróżnieniu od RTG czy TK, scyntygrafia dostarcza informacji o funkcjonowaniu narządów i tkanek w czasie rzeczywistym.

Warto podkreślić, że dawka promieniowania stosowana w badaniu jest niewielka, dlatego procedura nie stanowi zagrożenia dla organizmu. Radioizotopy są wydalane z organizmu wraz z moczem i w krótkim czasie ulegają rozpadowi.

Do najpowszechniej wykonywanych badań należy:

• scyntygrafia kości – przy podejrzeniu przerzutów nowotworowych, diagnostyce złamań i procesów zapalnych różnego pochodzenia, przewlekłych bólów kostnych, a także oceny skuteczności leczenia przeszczepów kostnych,
• scyntygrafia tarczycy – stosowana w diagnostyce i leczeniu chorób tarczycy: nadczynności i niedoczynności, obecności guzków, zapalenia tarczycy lub zmian nowotworowych,
• scyntygrafia nerek – ocena filtracji i odpływu moczu, w przewlekłych chorobach układu moczowego, monitorowanie po zabiegach operacyjnych nerek,
• scyntygrafia serca – scyntygrafia perfuzyjna mięśnia sercowego ocenia ukrwienie serca,
• scyntygrafia płuc – wykrywanie zatorowości płucnej,
• scyntygrafia całego ciała – ogólna ocena dystrybucji izotopu promieniotwórczego stosowana głównie w diagnostyce onkologicznej (guzy neuroendokrynne, przerzuty oraz wznowy).

Scyntygrafia – wskazania do wykonania badania

Kluczowym wskazaniem do przeprowadzenia badania scyntygraficznego jest podejrzenie choroby nowotworowej lub przerzutów. Procedura stosowana jest również w celu planowania i oceny leczenia nowotworów. Badanie pozwala dokładnie określić przepływ płynów w układzie krwionośnym, moczowym oraz pokarmowym. Dlatego scyntygrafia to niezastąpione narzędzie w przypadku wystąpienia krwawienia z przewodu pokarmowego o nieustalonej przyczynie, zarzucania treści pokarmowej do przełyku oraz w chorobach mięśnia sercowego. Za sprawą tej metody możliwe jest uwidocznienie obiegu hemoglobiny, moczu i żółci.

Scyntygrafia – przeciwwskazania

Scyntygrafia jest badaniem bezpiecznym, obarczonym niewielkim ryzykiem powikłań. Jednak ze względów bezpieczeństwa nie wykonuje się go u kobiet w ciąży oraz karmiących piersią. Tak jak w przypadku badania RTG oraz TK do wykonania scyntygrafii wymagane jest skierowanie od lekarza specjalisty.

Jak przygotować się do badania?

Przygotowanie do scyntygrafii przede wszystkim zależy od rodzaju badanego narządu. Nie wymaga specjalnych wytycznych ani pozostawania na czczo. Przed przystąpieniem do procedury należy pamiętać o zdjęciu metalowych elementów z obszaru objętego badaniem.

Jak przebiega badanie scyntygraficzne?

Scyntygrafia rozpoczyna się od podania pacjentowi (najczęściej drogą dożylną, rzadziej doustnie lub wziewnie) określonej dawki środka zawierającego radioizotop. Substancja ma za zadanie dostać się wraz z krwią do konkretnego narządu lub badanego rejonu organizmu. W zależności od rodzaju badania pacjent musi odczekać od kilku minut do kilku godzin (w przypadku scyntygrafii kości), aż radioizotop rozprowadzi się po organizmie.

Następnie osoba badana kładzie się nieruchomo na stole diagnostycznym, który wyposażony jest w gammakamerę. Rejestruje ona promieniowanie emitowane przez radioizotop, tworząc dwuwymiarowe lub trójwymiarowe obrazy badanego rejonu. Wynik zapisuje się w pamięci komputera, na podstawie którego lekarz przygotowuje opis badania. Scyntygrafia trwa od kilku do kilkudziesięciu minut w zależności od tego, które tkanki poddawane są analizie.

Jak interpretować obraz scyntygraficzny?

Obraz scyntygrafii przedstawia ciemniejsze i jaśniejsze plamy, które tworzą zarys narządu. Obszary zwiększonego wychwytu radiofarmaceutyku to tzw. gorące ogniska. Oznaczają one wzmożoną aktywność metaboliczną i znaczną ilość zgromadzonego radioizotopu. Mogą wskazywać na zmianę nowotworową lub  aktywny proces zapalny. Z kolei zimne punkty – miejsca o mniejszym zakresie radioznacznika najczęściej informują o łagodnej zmianie nowotworowej, czy obumarłej lub nieczynnej metabolicznie tkance.

Postępowanie po badaniu

Zarówno po podaniu radiofarmaceutyku jak i po zakończeniu procedury pacjent musi stale się nawadniać i często oddawać mocz. W dzień badania zaleca się również ograniczenie kontaktu z kobietami w ciąży oraz małymi dziećmi.